به‌نام خالق خلاق

نوآوري نظام‌يافته (TRIZ)

كشف و حل مسأله ‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏‏به چه فعاليت هايي اطلاق مي شود ؟

در دنياي پيچيده و پر شتاب امروز، بايد بتوان در كوتاه ترين زمان ممكن، از ميان مجهولات و ابهام‌ها و اطلاعات ضد و نقيض يا ناكافي، به صورت مسأله‌اي شفاف رسيد و سپس توان گزينش بهترين راه را براي حل مسأله خود داشته و آن را اجرا نمود. فراتر از آن، بايد بتوان از ميان رخدادهاي محيطي و تازه­هاي امروز، دانش و بينش پيش­بيني و شناسايي رخدادهاي اجتماعي روزهاي پيش روي را ايجاد كرد. اين امر جز با بهره­گيري از برترين روش‌هاي حل­مسأله و تفكر خلاقانه، ممكن نيست.

TRIZ يا نوآوري نظام­يافته، برترين روش خبرگان دنيا در كشف و حل مسأله است كه متخصصان امر، به كمك آن پيچيده­ترين مسأله‌هاي ابداعي را نيز حل مي­كنند. در اين متدولوژي، خواسته مطلوب انسان منطبق با فلسفه نهفته در مكتب فكري مورد نظر تعيين مي­شود و سپس مسأله­هاي آينده، پيش­ بيني و مسأله­های حاد روزمره تعيين مي­شوند و با توجه به اولويت­هاي مورد نظر در دستور حل قرار مي­گيرند.

رابطه نوآوري و كشف حل مسأله:

TRIZ به عنوان برترين متدولوژي نوآوري بر پايه پنج ستون فكري زير استوار است:

1. كاركرد گرايي (اصل قرار دادن كاركرد يك سيستم)؛

2. فضا / زمان / تعامل گرايي (بررسي كاركرد در فضا، زمان و تعاملات مختلف)؛

3. ايده­آل گرايي (هدف‌گيري سيستم ايده‌آلي)؛

4. رفع تضاد گرايي (رفع تضادهاي موجود در سيتم يا مساله)؛

5. منبع گرايي (شناخت و استفاده بهينه از منابع).

با توجه به ستون­هاي فكري فوق، نوآوري به صورت زير تعريف مي‌كند:

ایده‌ای نوآورانه است كه از حداكثر منابع استفاده نمايد يا كمترين تضاد را با محيط داشته باشد. يا بر فضا، زمان و تعامل جديدي استوار باشد و بتواند در چرخه عرضه و تقاضا قرار گيرد.

در تعريف ديگري، پژوهش فرايندي است که هدف آن کشف و حل یکی از مسایل پیش روی بشر است. به عبارتي نوآوري، نتيجه خلاقانه گام برداشتن در مسير حل مساله است. بسياري به اشتباه بر اين باورند كه هر ايده نو و خلاق خوب است و بايد آن را اجرا كرد. در حالي كه از ميان هزاران ايده خلاق و حتي اختراع‌هاي به ثبت رسيده، تنها آن‌ها كه نياز درست و دقيقي از مخاطب را درك كرده باشند به نتيجه مي‌رسند و بازاري برايشان وجود دارد. طي طريق در مسير از ايده خلاق تا نوآوري، رمز و رازهايي شناخته شده دارد؛ كه TRIZ به شما كمك مي‌كند كه اين مسير را طي نماييد. یک مسأله را می‌توان با توجه به امکانات و دانش فنی موجود در 5سطح مختلف بازتعریف و حل نمود. هرچه سطح تعریف مسأله بالاتر می‌رود امکان یافتن پاسخ مطلوب با درجه ایده‌آلی بالاتر افزایش پیدا می‌کند.

ضرورت مجهز شدن منابع انساني يك سازمان به دانش كشف و حل مسأله:

سازمان‌هاي پيشروي جهان، با پشت­سر گذاشتن سه دوره تعالي«كارايي»، «كيفيت» و «انعطاف پذيري» در عصر «نوآوري» به سر مي‌برند. در دروه «كارايي» مساله اصلي سازمان‌ها، تعريف درست خدمت يا محصول نهايي سازمان و تعريف ساز و كار درست و بهره‌وري براي حصول خدمت يا محصول تعريف شده است. در دوره كيفيت تلاش بر آن است كه با معيار و محل مشتري (مخاطب)، محصول يا خدمت تعريف شده، متناسب با نيازها و سلايق آشكار و پنهان مشتري شود. در دوره «انعطاف‌پذيري»، زمان مساله اصلي است، بدين معنا كه محصول يا خدمت مورد نظر مشتري (مخاطب) در زمان موردنياز وي در خدمت وي قرار مي‌گيرد. در عصر نوآوري مجدداً تلاش مي‌شود خدمت يا محصول تعريف شده، در مسير ايده‌آلي بازنگري شود.

تشخيص موقعيت سازمان و جايگاه محصولات و خدمات آن روي منحني عمر، ماهيت مسايل اصلي سازمان را مشخص مي‌كند.

آشنايي منابع انساني يك سازمان با كليات مسير تكامل هر سازمان و ابزارهاي كشف و حل مساله مرتبط با هر مرحله عمر، امكان كشف و حل مسايل پيش روي سازمان را در مسير نوآوري فراهم مي‌كند.

انسان مجهز به دانش كشف­و­حل مسأله، اين توانمندي خود را در چه موقعيت­هايي به كار خواهد برد؟

مسايل پيش روي هر فردي در انجام هركاري را مي توان به دو گروه كلي تقسيم نمود:

ü مسايل پيش روي هر فرد به عنوان يكي از افراد جامعه:

توانمندي هر فردي در بكارگيري دانش كشف و حل مسأله، وي را ياري مي‌كند تا در يك نگاه سيستمي، ارتباط موقعيت موجود را با مسايل موازي و در امتداد خود ببيند و سپس از تعريف دقيق ابعاد اثرگذاري خود در مسايل، از حالت انفعالي خارج شده و به يك فرد عملگرا تبديل شود.

ü مسايل پيش روي هر فرد در نقش شغلي خود:

هر انساني در موقعيت شغلي خود با دو دسته مسايل عمده مواجه است كه بايد نقش خود را در كشف و حل آن‌ها ايفا نمايد.

نخست؛ بايد بتواند كاركرد و وظيفه اصلي خود را در راستاي كاركردهاي اصلي و جانبي سازماني كه در آن مشغول به كار است باز تعريف نمايد و سپس با توجه به ستون­هاي فكري نوآوري به تعريف مسايل جاري و آينده پيش روي كاركرد خود بپردازد و به حل آن­ها اقدام كند.

دوم؛ بايد بتواند در جهت هماهنگي وظايف خود با ديگر كاركنان سازماني كه در آن مشغول به كار است، مسايل مرتبط با سازماندهي كارها را تشخيص داده و براي بهبود آن­ها اقدام كند.

توانمندي هر فردي در بكارگيري دانش كشف و حل مسأله، وي را ياري مي كند تا دو دسته مسايل فوق را به سادگي شفاف نموده و حل نمايد.

مديريت يك سازمان، با چه رويكردي مي­تواند از دانش منابع انساني خود در زمينه كشف و حل مسأله بهره‌برداري نمايد؟

تصور مجزا بودن «خلاقيت» و «نوآوري» از عملكرد اصلي منابع انساني يك سازمان، تصور غلطي است. خلاقيت و نوآوري يكي از معيارهاي اصلي در تعيين سطح عملكرد هر يك از پست هاي سازماني تعريف شده براي يك سازمان است.

مديريت منايع انساني، مسوول اصلي در هم تنيده شدن خلاقيت و نوآوري با وظايف منايع انساني سازمان است. معمولاً مديريت منابع انساني از طريق بازتعريف معيارهاي كليدي عملكرد سازمان، هر واحد سازماني و هر پست سازماني بر اساس معيارهاي خلاقيت و نوآوري به اين امر اقدام مي نمايد و از طريق افزايش پاداش عملكرد هر واحد سازماني و يا هر پست سازماني به جاري شدن اين مفهوم ممزوج، اقدام مي‌نمايد.

مديريت يك سازمان، چگونه مي توان منابع انساني خود را به دانش كشف و حل مسأله مجهز نمايد؟

گروه تخصصي TRIZ موسسه مطالعات نوآوري و فناوري ايران در كشف و حل مسايل سازمان ها از الگوريتمي متناسب با سازمان هاي ايراني كه توسط اعضاي اين گروه توسعه يافته، استفاده مي­كند.

گروه تخصصي TRIZ اين موسسه شيوه­ زير را براي يارگيري TRIZ طراحي نموده است:

كارگاه آموزشي فني-مهندسي TRIZ سطح1

دوره‌هاي آموزشي نوآوري نظام‌يافته (TRIZ) به صورت كارگاهي با هدف ايجاد توانمندي كشف و تعريف مسايل در مسير نوآوري و ارايه راه‌حل‌هاي ابداعي براي مسايل كشف شده..

مخاطبين دوره:

· اعضاي هيات علمي،

· مديران صنايع،

· واحدهاي تحقيق و توسعه؛

· كارشناسان و مهندسان صنايع،

· صاحبان حرفه و مشاغل،

· دانشجويان و كليه علاقه‌مندان به متدولوژي‌هاي كشف و حل مساله و نوآوري.

محتواي علمي:

· ابزار تحليل كاركرد و ويژگي‌ها{FAA}؛

· ابزار تحليل موضوع، ويژگي، مقدار{ENV}؛

· ابزارتحليل نتيجه نهايي ايده‌آل{IFR}؛

· ابزار تحليل چند پنجره‌اي{Multi Screen}؛

· ابزار تضاد تكنيكي و 40 اصل ابداعي{Technical Contradiction}؛

· ابزار تضاد فيزيكي و اصول تفكيك{Physical Contradiction}؛

· ابزار تحليل تضاد ريشه‌اي{+RCA}؛

· متدولوژی TRIZ؛

· خاستگاه TRIZ.