یکی دیگرازشیوه های آشکارسازی خلاقیت وظاهرساختن توانایی آفرینندگی افراد، تکنیک ارتباط اجباری است که توسط چارلز- اس- وایتینگ ابداع شده است. دراین روش همانطورکه ازنام آن مستفاد می شود باید بین دوگروه ازپدیده ها،ارتباطی اجباری ایجاد کرد. برای آشنا شدن با طرز کاراین تکنیک به مثال زیرتوجه کنید:

یک تولید کننده محصولات شیشه ای به دنبال طراحی یک فرآورده نووجدیدی است. او برای یافتن این محصول جدید ازتکنیک ارتباط اجباری به این ترتیب استفاده می کندکه فهرستی ازمحصولات ساخته شده از شیشه مانند حباب چراغ،لیوان،آینه ،بطری،جام شیشه ومانندآنها راتهیه کرده ودرمقابل آنها سیاهه ای ازبازیهای مختلف را می نویسد . سپس ازاعضاء گروهی که برای یافتن محصول جدید گردهم آمده اند می خواهد که بین اقلام این دوفهرست رابطه ای ایجاد کنند.
گروه ممکن است درایجاد این ارتباط به ایده جدیدی درمورد محصول شیشه ای برسند،مثلا طراحی لیوانهایی راپیشنهاد کنند که روی آنها شکلهایی نقش بسته ومی توان با آنها بازی خاصی را انجام داد. یا شیشه ای راتولید کرد که درمقابل ضربه های توپ مقاوم بوده ونشکند ویا آینه چندتکه ای تولید نمود که برای سرگرمی بچه ها بکاررود. دراین مثال اگرارتباط اجباری بین فهرست بازی ها ومحصولات شیشه ای به نتیجه مطلوبی نرسید می توان فهرست دیگری را بطور تصادفی دریک زمینه کاملا متفاوت تعیین وازاعضاء خواسته شود بین اقلام فهرست جدید وفهرست محصولات شیشه ای رابطه برقرارسازند.
به طورخلاصه درتکنیک ارتباط اجباری، اعضاء جلسه برای یافتن یک رابطه بین دو زمینه ای که با یکدیگرمانوس ومرتبط نیستند دست به تلاش فکری زده ودراین راه به ایده ها ونظرات جدیدی دست می یابند. البته درآغاز جلسه هدف ازایجاد ارتباط اجباری برای شرکت کنندگان بیان می شود وآنها ضمن ایجاد ارتباط همواره درنظردارند که هدف اصلی چیست.
بطورکلی می توان گفت فلسفه ایجاد این تکنیک مبتنی برتئوری ضبط اطلاعات زمینه ای درحافظه است. به این معنی که ساختارذهن طوری است که اطلاعات به همراه زمینه یااطلاعات محیط اطرافش درحافظه وارد وضبط می گردد. به عنوان نمونه اگرشما اولین باربا فردی درحال شادی آشنا شده باشید،هرزمان به یاد او می افتید حالت شادی به شما دست خواهد داد. همچنین اگرقصد کنید لیست غذا را به خاطر بیاورید به همراه آن ممکن است چیزهایی مثل رستوران،آشپز،نوشابه،بشقاب یا اقلام شبیه آن را به خاطرآورید. اما هیچگاه تراکتور یا ماشین ریش تراش به یادتان نمی آید (مگرآنکه خاطره ای ازلیست غذا وتراکتور یا ماشین ریش تراش داشته باشید) لذا این تکنیک کمک می کند تا اطلاعات اززمینه های آن جدا شده وبا یکدیگرارتباط جدیدی را برقرارسازند وچه بسا دراین رهگذ ر بتوان به ایده های تازه ای دست پیدا کرد.
برگرفته از کتاب: تکنیکهای خلاقیت/ صمدآقایی