مقدمه

در اجرای مواد فصل سوم و فصل ششم آیین‌نامه آموزشی دوره دكتری، مصوبه جلسه 274 شورای عالی برنامه‌ریزی مورخ 8/12/1372 در مورد وظایف استاد راهنما و مراحل تدوین رساله دوره دكتری و به منظور ایجاد هماهنگی بین دانشگاهها و موسسات آموزش عالی در اجرای این ماده، دستورالعمل زیر در 12 ماده و 6 تبصره در جلسه 339 شورای عالی برنامه‌ریزی مورخ 14/2/1376 به تصویب نهائی رسید.

هدف

هدف از ایجاد دوره دكتری، تربیت افرادی است كه با احاطه یافتن به آثار علمی در یك زمینه خاص و آشنا شدن با روشهای پیشرفته تحقیق و دستیابی به جدیدترین مبانی آموزش و پژوهش، بتوانند، با نوآوری در زمینه‌های علمی و تحقیقی، در رفع نیازهای كشور و گسترش مرزهای دانش، در رشته تخصصی خود، موثر بوده و به تازه‌هائی در جهان دانش دست یابند.

محور اصلی

محور اصلی فعالیتهای دوره دكتری، پژوهش و كسب تبحر در یك رشته خاص علمی است و آموزش وسیله برطرف كردن كاستی‌های آموزشی دانشجویان این دوره است، تا راه را برای وصول به اهداف دوره هموار سازد.

ماده 1ـ

شورای تحصیلات تكمیلی گروه یا دانشكده موظف است برای هر دانشجو در دوره‌های دكتری (Ph.D.) در تمام رشته‌های تحصیلی برای مرحله آموزشی یك استاد راهنما و در مرحله پژوهشی علاوه بر استاد راهنما، یك یا دو استاد مشاور تعیین كند.

ماده 2ـ

استاد راهنما باید دارای حداقل مرتبه استادیاری یا استادیار پژوهشی و حداقل سه سال سابقه تدریس در دوره‌های تحصیلات تكمیلی بوده و در این مدت لااقل دو پایان‌نامه كارشناسی ارشد را راهنمائی كرده باشد.

ماده 3ـ

استاد راهنما ترجیحاً باید از بین استادان داخل دانشگاه انتخاب شود و در صورت ضرورت، با تصویب شورای تحصیلات تكمیلی گروه یا دانشكده، استاد راهنما را می‌توان مطابق دستورالعمل نحوه استفاده از خدمات آموزشی و پژوهشی استاد و متخصصین از بین اعضای هیأت علمی سایر دانشگاهها، یا پژوهشگاهها و مراكز تحقیقاتی رسمی انتخاب كرد.

ماده 4ـ

استاد راهنما باید به تشخیص شورای تحصیلات تكمیلی گروه یا دانشكده در زمینه موضوع رساله باتوجه به سابقه تحصیل و سوابق تدریس و تحقیق، متخصص باشد.

ماده 5ـ

استاد راهنما لازم است باتوجه به امكانات پژوهشی موجود، كار تحقیقاتی دانشجو را به نحوی هدایت كند تا در موعد مقرر به اتمام برسد و مشكلات موجود باید به موقع به شورای تحصیلات تكمیلی گروه یا دانشكده گزارش شود.

ماده 6ـ

استاد راهنما می‌تواند در هر نیمسال تحصیلی با رعایت سقف مصوب هیأت امنا نسبت به تعداد واحد و ساعات موظف، به تدریس، تحقیق و هدایت رساله‌های دكتری و پایان‌نامه‌های كارشناسی ارشد بپردازد.*

ماده 7ـ

موضوع رساله و زمینه تحقیقاتی دانشجو باید در مدت زمانی محدود به آغاز نیمسال دوم و پایان نیمسال چهارم از شروع به تحصیل در دوره دكتری تعیین، و چهارچوب كلی آن توسط استاد راهنما مشخص و به شورای تحصیلات تكمیلی گروه یا دانشكده پیشنهاد شود.

ماده 8ـ

استاد راهنما موظف است ساعاتی از هفته را برای راهنمائی دانشجو اختصاص داده و مراتب را به شورای تحصیلات تكمیلی گروه یا دانشكده اطلاع دهد.

تبصره: میزان ساعاتی را كه استاد راهنما به راهنمائی رساله دانشجو اختصاص می‌دهد نباید از 12 برابر تعداد واحد رساله در هر نیمسال كمتر باشد.

ماده 9ـ

استاد راهنما موظف است در هر مرحله از تحقیق گزارش مكتوب از پیشرفت كار دانشجو را از وی درخواست كند. این گزارش پس از تأئید استاد راهنما به شورای تحصیلات تكمیلی دانشكده یا گروه تسلیم می‌شود و یا حضور وی در یك جلسه تخصصی كه اعضای آن توسط همین شورا تعیین می‌گردد، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

ماده 10ـ

بعد از تكمیل و تدوین رساله كه اتمام آن را استاد راهنما اعلام می‌كند، دانشجو موظف است در جلسه‌ای كه زمان آن را شورای تحصیلات تكمیلی گروه یا دانشكده مشخص می‌نماید، در حضور داوران مطابق مواد مربوط به آیین‌نامه دوره دكتری از رساله خود دفاع نماید.

تبصره 1: كیفیت علمی و صحت مطالب رساله دانشجو باید قبل از دفاع توسط استاد راهنما تأیید، سپس به اطلاع شورای تحصیلات تكمیلی گروه یا دانشكده رسانده شود.

تبصره 2: چنانچه استاد راهنما صلاح بداند دانشجو موظف است در یك جلسه پیش دفاع، قبل از جلسه دفاعیه، در حضور استادان گروه یا دانشكده و دانشجویان ذی‌ربط، موضوع تحقیق خود را تشریح نماید.

ماده 11ـ

هیأت داوران متشكل است از اساتید راهنما و مشاور و چهار عضو هیأت علمی دانشگاه یا موسسات تحقیقاتی با درجه حداقل استادیاری و سه سال سابقه تدریس یا تحقیق در دوره تحصیلات تكمیلی این افراد توسط شورای تحصیلات تكمیلی گروه یا دانشكده تعیین می‌شوند.

تبصره 1: یك نفر از اعضای هیأت داوران باید حداقل دارای درجه دانشیاری باشد.

تبصره 2: دو نفر از اعضای هیأت داوران باید از دانشگاهها و موسسات دیگر انتخاب شوند.

تبصره 3: یك نفر از اعضای هیأت داوران با حكم رسمی گروه یا دانشكده به عنوان نماینده شورای تحصیلات تكمیلی گروه یا دانشكده در جلسه دفاعیه شركت می‌كند.

ماده 12ـ

این دستورالعمل در 12 ماده و 6 تبصره در جلسه 339 مورخ 24/2/1376 شورای عالی برنامه‌ریزی به تصویب رسید و یا تصویب آن تمام بخشنامه‌ها و دستورالعملهای مغایر با آن لغو می‌شود.